Περί Πυρκαϊών
Εμείς γεράσαμε και σε μερικά χρόνια η Φύση θα μας χρησιμοποιήσει ως λίπασμα. Το θέμα είναι η νέα γενιά να αντιληφθεί τα λάθη της προηγούμενης και να τα διορθώσει πέρα από ψευτο-οικολογικές και πολιτικές αγκυλώσεις...
Υπάρχει πλέον η γνώση και επικρατούν παγκοσμίως νέες αντιλήψεις για την διαχείρηση περιαστικών δασών και μεσογειακών οικοσυστημάτων:
1. Οι υπάρχοντες οικισμοί - χωριά θα πρέπει να απαλλαχθούν από τα πεύκα (και τους ευκάλυπτους), να φυτευθούν άλλα δέντρα που δεν καίγονται εύκολα και να οριοθετηθούν από το πευκοδάσος με μεγάλες αντιπυρικές ζώνες περιμετρικά.
2. Μεμονωμένα σπίτια μέσα στο πευκόδασος δεν θα πρέπει να υπάρχουν εκτος και αν πληρούν πάρα πολύ αυστηρούς κανονισμούς περί "δασικού χωριού" που στην περίπτωση όμως της μεσογειακής πεύκης δεν θα έχουν ουσιαστικό απότέλεσμα. Σε οποιαδήποτε περίπτωση σπίτι και πεύκο είναι εμπρηστικός συνδυασμός
3. Στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα, όταν υπήρχε πολύ μεγαλύτερη συγκεντρωση πληθυσμού στην επαρχία, τα δάση στην Ελλάδα ήταν πολύ λιγότερα λόγω καλλιέργειας, κτηνοτροφίας (υπερβόσκηση), υλοτομίας κλπ. Σήμερα έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Επικρατεί η αντίληψη του "δεν πειράζουμε ούτε κλαρί" με αποτέλεσμα τα πευκοδάση να έχουν μεγαλώσει, να έχει μαζευτεί τεράστια ποσότητα ξερής καύσιμης ύλης και φυσικά όταν έρχεται η ώρα της δασικής πυρκαϊας (που είναι φυσικό φαινόμενο και μέσα στον κύκλο ζωής των πυρόφιλων πεύκων) να μην μπορεί να σταματήσει με τίποτα.
4. Μέρος της δουλειάς που έκαναν παλαιότερα οι κάτοικοι θα πρέπει να την κάνουν σήμερα οι δασικές υπηρεσίες (δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, καθαρισμός των δασών από την ξερή ύλη, ελεγχόμενη υλοτομία κλπ.) Το 2018 - 2019 είχε γίνει μια καλή αρχή με την πρόσληψη 5.000 δασεργατών που άρχισαν να εκπαιδεύονται αλλά το 2020 σταμάτησε. Οι παραπάνω δασικές εργασίες θα πρέπει να εφαρμοστούν στην συντριπτική πλειοψηφία των δασών, δρυμών κλπ με εξαίρεση ίσως κάποια παρθένα δάση που στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο στην Ροδόπη (νομίζω κάηκε και αυτό πέρυσι) και σε κάποια σημεία του Βίκου Αωού. Η κατάσταση π.χ. που επικρατεί στο φαράγγι της Σαμαρίας (δρυμός) από ξερή καύσιμη ύλη εγκυμωνεί τεράστιους κινδύνους για τους πεζοπόρους τουρίστες που το κατεβαίνουν καθημερινά.
5. Η κατάσβεση των δασικών πυρκαϊών θα πρέπει να ξαναγυρίσει στην δασική υπηρεσία από την πυροσβεστική υπηρεσία με εξειδικευμένους δασοπυροσβέστες σταδιακά και οργανωμένα. Το ίδιο το πυροσβεστικό σώμα παραδέχεται με έκθεση πρώην υπαρχηγού του πυροσβεστικού σώματος ότι τελικά η αλλαγή που έγινε το 1998 δεν είχε αποτέλεσμα αλλά μάλλον χειροτέρεψε τα πράγματα.
6. Οι αναδασώσεις "ό,τι να 'ναι" και απο "όποιον να 'ναι" πρέπει να σταματήσουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις χειροτερεύουν την κατάσταση. Η φυσική αναδάσωση με την προϋπόθεση ότι δεν θα εμποδιστεί από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η προτιμότερη επιλογή. Σχετικές μελέτες δείχνουν ότι οι πόες και η ετήσια βλάστηση μπορεί να προστατέψει την διάβρωση του εδάφους σε μεγαλύτερο βαθμό από τα δένδρα και τους θάμνους που έχουν καεί. Αυτή ακριβώς η βλάστηση θα καθυστερήσει να αναπτυχθεί όταν θα μπουν τα συνεργεία για την κατασκευή κορμοδεμάτων, κορμοπλεγμάτων και κλαδοδεμάτων, για την υποτιθέμενη συγκράτηση των εδαφών.
7. Οι αστικοί μύθοι περί πυρομανών ή οικοπεδοφάγων εμπρηστών και τούρκων πρακτόρων είναι ωραία παραμύθια για να διοχετεύουμε την οργή μας και βολεύουν και τις κυβερνήσεις ώστε να "πετάνε την μπάλα στην εξέδρα". Η πραγματικότητα είναι ότι οι δασικές πυρκαϊές είναι φυσικό φαινόμενο το οποίο έχει ενταθεί λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και της συχνότητας των καυσώνων (κλιματική αλλαγή) και οι συχνότερες αιτίες έναρξης των πυρκαϊών είναι οι ανθρώπινες δραστηριότητες (εμπρησμοί εξ αμελίας λόγω βλακείας - ηλεκτρικό δίκτυο). Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι υπάρχει οργανωμένο σχέδιο πρακτόρων ή πληθώρα πυρομανών που ξεκινάνε τις φωτιές η αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης τους μέσω της καταστολής είναι σχεδόν μηδενική. Όσο η καταστολή έχει βοηθήσει στην εξάληψη της τρομοκρατίας άλλο τόσο μπορεί να βοηθήσει στο υποτιθέμενο αυτό σενάριο.
8. Τα οικοσυστήματα δεν είναι σταθερά αλλά μεταβάλλονται διαρκώς. Άσχετα αν μας αρέσει ή όχι έχουν δικές τους ισορροπίες. Τα ίδια τα οικοσυστήματα αδιαφορούν για το τι θεωρούν οι άνθρωποι καλαίσθητο και τι όχι. Οι λειτουργίες ενός οικοσυστήματος και η επιβιωσιμότητά του, η βιοποικιλότητα και η παρουσία σπάνιων ειδών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το τοπίο είναι "ωραίο" ή "παρθένο" ή "πνεύμονας οξυγόνου" κλπ.
Τα παραπάνω αποτελούν μιά απόπειρα περίληψης γνώσεων και απόψεων που έχω αποκομίσει - διαμορφώσει κατά καιρούς από @Constantinos Grivas (https://www.facebook.com/constantinos.grivas.3 ) και @Michalis Dretakis (https://www.facebook.com/michalis.dretakis ) καθώς και από απόψεις άλλων σχετικών επιστημόνων.
Οι πιο πρόσφατες πηγές αναφέρονται παρακάτω:
https://www.facebook.com/constantinos.grivas.3/posts/4725248707508509
https://soundcloud.com/user-958813084/qoqzwgh33meq
https://www.facebook.com/constantinos.grivas.3/posts/4718829511483762
https://www.facebook.com/bgrivas/posts/10226423912684602
https://www.greenbiz.com/article/addressing-wildfire-through-forest-management
https://www.dw.com/en/firestarters-the-trees-that-burn-and-those-that-dont/a-55053888
https://cals.arizona.edu/OALS/ALN/aln54/rackham.html
https://oikologein.blogspot.com/2021/07/blog-post_81.html
